Σχολική τάξη και Οικογένεια ¹

της

Άννας Χαραλαμπίδου

Εκπαιδευτικού – Ψυχολόγου

Εκπαιδευμένη στη «Συστημική Προσέγγιση»

Στελέχους του Συμβουλευτικού Σταθμού Νέων

H εξέλιξη της Οικογένειας

Α) «Αγροτική» Εποχή

* Εγγύτητα

* Απασχόληση

*Δεσμοί

* Αξίες

Η εποχή αυτή διήρκεσε χιλιάδες χρόνια. Η οικογένεια είναι σταθερή, ριζωμένη στη γη. Η μετακίνηση γίνεται μόνο για πολύ σοβαρούς λόγους (π.χ. φτώχεια, πόλεμοι κ.λ.π.). Μένουν όλοι μαζί στον ίδιο χώρο ή σε παρακείμενα σπίτια. Οι ρόλοι είναι απόλυτα καθορισμένοι. Εργάζονται όλοι μαζί σαν μια μονάδα. Οι δεσμοί είναι πολύ στενοί, όλοι φροντίζουν για όλους. Σκοπός της ζωής είναι η ευημερία όλης της ευρύτερης οικογένειας ( ο κύκλος των «δικών»).

Επικρατεί η «εκτεταμένη», «παραδοσιακή», «πατριαρχική» οικογένεια.

Β) «Βιομηχανική» Εποχή

* Σύνθεση οικογένειας

* Αστικοποίηση

* Οικονομικές συνθήκες

* Σχέσεις

Η Εποχή αυτή διαρκεί περίπου διακόσια χρόνια. Η οικογένεια παίρνει μια άλλη μορφή. Αρχίζει να μετακινείται στις αστικές περιοχές. Αποτελείται από τους γονείς, ο πατέρας εργάζεται, η μητέρα στο σπίτι φροντίζει τα παιδιά και δυο συνήθως παιδιά. Είναι η «πυρηνική», «αστική» οικογένεια. Η μετακίνηση αυτή απομακρύνει τα παιδιά από την εργασία των γονιών τους αλλά και όλη την οικογένεια από την εκτεταμένη οικογένεια. Βασική δομή των κοινωνιών αυτής της εποχής είναι η μαζική εκπαίδευση. Η εργασία είναι αμειβόμενη και η οικογένεια δεν εργάζεται σαν μια μονάδα. Αμφισβητείται ο «αυταρχικός» ρόλος του πατέρα. Τα παιδιά διεκδικούν μεγαλύτερη αυτάρκεια. Το άτομο και όχι το σύνολο αρχίζει να παίζει σημαντικό ρόλο. Η οικογένεια γίνεται «παιδοκεντρική». Η εκπαίδευση εξυπηρετεί ανάγκες της εποχής. Οι νέοι χρειάζεται να προετοιμαστούν για το βιομηχανικό σύστημα. Το οικοδόμημα του γάμου και της οικογένειας στηρίζεται στο παιδί. Βασική επιδίωξη των γονιών να μορφώσουν τα παιδιά τους , για να γίνουν «άξιοι και χρήσιμοι άνθρωποι στην κοινωνία».

Γ) «Μετα-βιομηχανική» Εποχή

(Εποχή της «πληροφορίας»)

·       πολυμορφία – πολυπλοκότητα

·       Η ελληνική πραγματικότητα

Η ραγδαία τεχνολογική πρόοδος αλλάζει αξίες, θεσμούς αντιλήψεις. Όλα αυτά ανακατεύονται, αλλάζουν, διαφοροποιούνται. Οι ρόλοι συγκρούονται. Επικρατεί σύγχυση, αδιέξοδο και αντιφάσεις. Η πυρηνική οικογένεια αλλάζει. Νέες μορφές οικογένειας αναδύονται, όπως:

* μονογονεικές

* δοκιμαστικοί γάμοι

* «αθροιστικές» οικογένειες (το ζευγάρι έχει παιδιά από άλλους γάμους, ίσως κάνει και δικά του)

* γονείς που εργάζονται σε διαφορετικέ πόλεις

* γάμοι ομοφυλόφιλων

* γάμοι μικτοί κ.λ.π.

Η εποχή αυτή έχει ξεκινήσει και εξελίσσεται εδώ και λίγες δεκαετίες. Στις δυτικές χώρες όλες αυτές οι αλλαγές διαρκούν περίπου 150 χρόνια. Στην Ελλάδα μόλις

2,3 δεκαετίες. Δεν προλαβαίνουμε να αφομοιώσουμε τόσο διαφορετικά πράγματα .  Μέσα μας συγχέονται κώδικες συμπεριφοράς που αντιστοιχούν σε προγενέστερες εποχές.

Σήμερα περισσότερο από ποτέ χρειαζόμαστε αυτογνωσία, για να μπορούμε να βρίσκουμε απαντήσεις και λύσεις στα θέματα που μας απασχολούν, τόσο σε προσωπικό όσο και κοινωνικό επίπεδο. Οι μνήμες της πολιτιστικής μας κληρονομιάς είναι νωπές. Είναι το πρόσφατο παρελθόν μας. Εκείνο που χρειάζεται να μάθουμε είναι να συνεργαζόμαστε για το συμφέρον του συνόλου, αποδεχόμενοι τη διαφορετικότητα τόσο τη δική μας όσο και των άλλων μελών της ομάδας, χωρίς να νιώθουμε ότι απειλούμαστε από αυτή τη διαφορετικότητα.

  Η παρούσα εισήγηση παρουσιάστηκε στο:
Πρόγραμμα Σεμιναρίων Σχολικών Καινοτόμων Δραστηριοτήτων
(15 Οκτωβρίου – 15 Νοεμβρίου 2008),
της Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Δ΄ Αθήνας.

Οι εισηγήσεις του Συμβουλευτικού Σταθμού Νέων (Τετάρτη 12/11/08) είχαν γενικό θέμα:

«Διαχείριση ψυχοκοινωνικών προβλημάτων στο σχολείο».

(επάνω - αρχή σελίδας)